การนิเทศภายในสถานศึกษาเชิงระบบโดยใช้โรงเรียนเป็นฐานด้วยกระบวนการ PDCIA เพื่อพัฒนาคุณภาพการศึกษาของโรงเรียนบ้านท่าไม้งาม ประจำปีการศึกษา 2563

โรงเรียนบ้านท่าไม้งาม สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพิษณุโลก เขต 1 เป็นโรงเรียนขนาดเล็ก จัดการเรียนการสอนตั้งแต่ระดับชั้นอนุบาล 1 ถึงชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 จำนวน 9 ชั้นเรียน มีนักเรียนทั้งสิ้น 77 คน ข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา รวม 9 คน การจัดการเรียน การสอนใช้การศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียม (DLTV) เป็นหลัก โดยมุ่งเน้นให้จัดการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ จากการดำเนินการที่ผ่านมาได้ใช้การนิเทศภายในสถานศึกษาเชิงระบบโดยใช้โรงเรียนเป็นฐานด้วยกระบวนการ PDCIA เพื่อพัฒนาคุณภาพการศึกษาของโรงเรียนบ้านท่าไม้งาม ประจำปีการศึกษา 2563 โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพและปัญหาด้านการนิเทศภายในสถานศึกษาของโรงเรียนบ้านท่าไม้งาม สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพิษณุโลกเขต 1 และ 2) พัฒนารูปแบบการนิเทศภายในสถานศึกษาของโรงเรียนบ้านท่าไม้งามให้มีประสิทธิภาพและสอดคล้องกับสภาพบริบทของสถานศึกษาเป็นสำคัญ กลุ่มเป้าหมาย ได้แก่ ครูและนักเรียนโรงเรียนบ้านท่าไม้งาม สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพิษณุโลก เขต 1 ปีการศึกษา 2563 รวมทั้งสิ้น 77 คน เครื่องมือที่ใช้ในการดำเนินการ ได้แก่ การนิเทศภายในสถานศึกษาเชิงระบบโดยใช้โรงเรียนเป็นฐานด้วยกระบวนการ PDCIA ซึ่งใช้แนวคิดจากวงจรคุณภาพของ เดมมิ่ง (Demming Cycle) มาเป็นแนวคิดสำคัญ ประกอบด้วย 5 ขั้นตอน ได้แก่ ขั้นการวางแผน (Plan) ขั้นดำเนินการ (Do) ขั้นตรวจสอบทบทวน (Check) ขั้นจัดทำสารสนเทศ (Information) และขั้นนำไปใช้ (Apply) โดยกำหนดขอบข่ายการนิเทศภายในสถานศึกษา ออกเป็น 3 ด้าน คือ ด้านคุณภาพผู้เรียน ด้านการบริหารและการจัดการ และด้านการจัดการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ

จากการศึกษาสภาพและปัญหาด้านการนิเทศภายในสถานศึกษาของโรงเรียนบ้านท่าไม้งาม สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพิษณุโลกเขต 1 พบว่า การดำเนินการนิเทศภายในสถานศึกษาของโรงเรียนบ้านท่าไม้งามยังดำเนินการไม่เป็นระบบและขาดความต่อเนื่องในการดำเนินการ นอกจากนี้การนิเทศภายในสถานศึกษาไม่ได้กำหนดขอบข่ายการนิเทศที่ชัดเจน ส่งผลให้กระบวนการนิเทศภายในสถานศึกษาไม่สามารถช่วยยกระดับคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษาได้ตามเป้าหมายที่กำหนดไว้ โดยเมื่อได้นำ “การนิเทศภายในสถานศึกษาเชิงระบบโดยใช้โรงเรียนเป็นฐานด้วยกระบวนการ PDCIA” มาใช้ดำเนินการในปีการศึกษา 2563 พบว่า

ด้านคุณภาพผู้เรียน มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนที่สูงขึ้น เห็นได้จากผลการประเมินความสามารถด้านการอ่านของนักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 (Reading Test : RT) ประจำปีการศึกษา 2563 ซึ่งมีคะแนนเฉลี่ยด้านการอ่านออกเสียง ร้อยละ 82.00 ด้านการอ่านรู้เรื่อง ร้อยละ 79.00 และรวม 2 ด้าน ร้อยละ 80.50 ซึ่งสูงกว่าระดับประเทศทุกด้าน นอกจากนี้ ผลการประเมินคุณภาพผู้เรียน ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 (National Test : NT) ประจำปีการศึกษา 2563 ซึ่งมีคะแนนเฉลี่ยด้านภาษาไทย ร้อยละ 45.50 ด้านคณิตศาสตร์ ร้อยละ 42.70 และรวม 2 ด้าน ร้อยละ 44.10 จะเห็นได้ว่า ผลการประเมินคุณภาพผู้เรียน ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 (National Test : NT) ด้านคณิตศาสตร์ และคะแนนรวม 2 ด้าน สูงกว่าระดับประเทศ รวมทั้ง ผลการทดสอบทางการศึกษาระดับชาติขั้นพื้นฐาน (Ordinary National Education Test : O - NET) ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ปีการศึกษา 2563 ซึ่งมีคะแนนเฉลี่ยวิชาภาษาไทย ร้อยละ 57.33 สูงกว่าระดับประเทศ คะแนนเฉลี่ยวิชาภาษาอังกฤษ 37.50 ต่ำกว่าระดับประเทศ แต่มีพัฒนาการสูงกว่าปีการศึกษา 2562 เท่ากับ 4.37 คะแนนเฉลี่ยวิชาคณิตศาสตร์ ร้อยละ 30.00 สูงกว่าระดับประเทศ และคะแนนเฉลี่ยวิชาวิทยาศาสตร์ ร้อยละ 48.32 สูงกว่าระดับประเทศ ตามลำดับ

ด้านการบริหารและการจัดการ มีโรงเรียนและหน่วยงานต่างๆ เข้ามาศึกษาดูงานแนวทางการพัฒนาคุณภาพการศึกษาของโรงเรียนขนาดเล็ก ได้แก่ 1) กองกำกับการตำรวจตระเวนชายแดนที่ 31 และ 32 นำคณะผู้บริหารและครูโรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดนเข้าศึกษาดูงานระบบการบริหารและการจัดการเพื่อยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน 2) สาขาการประถมศึกษา คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏพิบูลสงคราม นำคณาจารย์และนักศึกษาเข้าศึกษาดูงานการจัดการเรียนการสอนและการบริหารจัดการโรงเรียนขนาดเล็กที่ประสบความสำเร็จในการยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน และ 3) สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพิษณุโลก เขต 1 มอบหมายให้โรงเรียนบ้านท่าไม้งามเป็นสถานศึกษาสำหรับฝึกประสบการณ์การนิเทศสถานศึกษาสำหรับผู้เข้ารับการอบรมก่อนแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งศึกษานิเทศก์

ด้านการจัดการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ โรงเรียนมีสื่อที่ใช้ในการจัดการเรียนการสอนที่มีประสิทธิภาพ โดยใช้การศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียม (DLTV) เป็นสื่อหลักในการจัดการเรียนการสอน มีกระบวนการวัดและประเมินผลสอดคล้องตามหลักสูตรสถานศึกษาที่กำหนด จัดการเรียนการสอนโดยเน้นให้ผู้เรียนได้ฝึกทักษะจากการปฏิบัติจริง